14 февральым чыланат Йöратыше-влакын але Шнуй Валентинын кечыж семын палат.
Ты пайремым Российыште илыше-влак XX-шо курымын 90-шо ийлаштыже палемдаш тÿҥалыныт. Совет Ушем жапыште йотэлыште йöратымаш пайрем улмо нерген Российыште паленат огытыл, но касвел тÿвыран мемнан велышкыла «толмыж» дене Йöратымаш кече илышыш шыҥенак пурен. Тудо поснак самырык-влаклан келшен.
Йöратымаш кечым кызытат ятыр элыште пайремлат, кажне вере тÿрлö йÿлам шуктат. Мутлан, Францийыште йöратыме еҥлан ювелирный сöрастарыме ÿзгарым пöлеклат, пöръеҥ-влак ты кечын пелаш лияш йодыт. Данийыште коштымо ош пеледышым колтылыт. Италийыште шере пöлекым пуат.
Ты кечым палемдыдыме эл-влакат улыт. Мутлан, Саудовский Аравийыште Йöратымаш кечым пайремлаш чарыме. Законым шуктыдымо-влаклан штрафым тÿлыктат.
Российыштат 14 февральым пайремлаш кÿлеш але уке шотышто тÿрлö шонымашым колаш логалеш. Поснак Россий президентын 2008 ийыште Пётр ден Февронийын кечыштым (8 июль) пайремлаш тÿҥалме нерген пунчалым лукмыж деч вара кокытеланымаш шочын. Шукерте огыл Кугыжаныш Думышто Шнуй Валентинын кечыжым школлаште пайремлымым чараш кÿлмö нерген ойым луктыныт. Тудлан кöра йоча да подростко-влакын йöратымаш нерген йоҥылыш шонымашышт лектын кертеш манын ойленыт. Молан манаш гын пайремын историйже да Шнуй Валентин нерген ятыр манеш-манешым колаш логалеш…
Кеч-мо гынат, Йöратымаш кече ятыр еҥлан чон кумылым почмо волгыдо пайремыш савырнен. Тудо еҥ-влаклан куаным конда гын, икте-весылан ныжыл кумылым ончыкташ, пöлекым пöлеклаш тарата гын, мо удаже?
Майя Филиппова, мурызо Йорга качын пелашыже:
– Мылам моткоч сай пелаш пÿралтын! Паша (Йорга Каче) ешыште чыла шотыштат «идеальный» огыл гынат, икшывыланна – эн поро ача. Эргынан йÿдым шортмыж годым тудым эре нумал коштын. Йочам шкеак йÿштылта, тÿрлö модыш-влакым шонен луктеш, эре модеш.
Неле годым лыпландарен мошта, ой-каҥашым пуа. Шкежат пеш ласка кумылан. Кеч-могай томаша лийын кая гынат, Паша нигунам огеш öрткö.
Мыйын кеч-могай йодмемым шукта, чылаж годым нуно огыт келше гынат. Иктаж-мом налаш шонен пыштем веле, мылам оксам пуа. А мыйын йодмемже шагалжак огыл: у объектив, туфльо, ужга, кем, тувыр, ресторанже-можо…
Тыгак Паша шолтымо кочкышемым эре мокта. Торжа мут дене кумылым нигунам ок волто.
Ме Йöратыше-влакын кечыштым огына палемде. Ты кечын вашла пöлекымат огына ыштыл. Мыланна тудо тыглай паша кече. Тÿрлö валентинке, открытке, модыш шÿм-влак – чыла тидыже мыламак веле нелылыкым луктеш: пуракым поген кият вара… Такшым мый тыгакат палем: пелашем мыйым йöрата. Ок йöрате гын, индеш ий пырля улмо жапыште мый дечем шукертак кая ыле.
Снежана Орлова, мурызо:
– 14-ше февраль кечым ме кажне ийын палемдена. Йочана-влак валентинкым сÿретлат, мыланна пöлеклат. Такшым ты кечын Женя пелашемын шочмо кечыже. Мемнан деке ий еда родо, йолташ-влак унала толыт. Икманаш, кок пайремым иканаште пайремлена.
Женя дене 11 ий пырля улена. Южгунам йÿкым кугемдена, торжан ойлен колтена гынат, икте-весылан сырен коштмашна уке. Коктынат вашке лыпланена да вигак мутланаш тÿҥалына. Кажне кечын ваш-ваш «йöратем» манын ойлена. Мален кынелме годым, паша коклаште я малаш вочмо деч ончыч. Тыгак икте-весыланна «шÿмбелем» манына. А Женя мыйым «моторем» манеш. Ешыште тыгай койыш шкешотан йÿлашке пурышаш. Лишыл еҥ-влаклан сай мутым ойлаш öрман огыл.
Тылеч посна ме пайремым эртарыме сомылым пырля шуктена. Мый вÿдем, а Женя аппаратур дене йÿкым келыштара. Ик пашам ыштет гын, тÿрлö умылыдымаш лийын кертеш. Тÿрлö кырча-марчалан кöра ÿчашена гынат, садак ик шÿлышан улына, вашла умылена, сырымашым мыскарашке савыраш тыршена. Мыйын шонымаште, ты койыш еш илышым кеч-кунамат пиаланракым ышташ полша.
Эрвина Гордеева, Марий самырык театрын режиссёржо:
– Пелашем Игорь Антропов дене Щепкин лӱмеш кӱшыл театральный училищыште пырля тунемынна. Туштак палыме лийынна. 2-шо курсышто келшаш тӱҥалынна. Институтым тунем пытарымеке, Йошкар-Олашке пӧртылынна. Игорь Шкетан лӱмеш драмтеатрыш, а мый самырык театрыш пашаш пуренна. Тудо ийынак пелашем мыйын шочмо кечем годым марлан лекташ йодын. Ик тылзе гыч, 2015 ийыште, мужыраҥынна. Кызыт кок эргым ончен куштена.
Каныш кечылаште ача-авана декат, ялышкат коштына, уремыштат кошташ йӧратена. Эн тӱҥжӧ – пырля лияш тыршена.
Ольга Федотова, Марий самырык театрын актрисыже:
– Мемнан ешна 2006 ий 10 июньышто шочын. Ты кечын ме Йошкар-Олаште сӱан касым эртаренна. Вара Медведево посёлкышто ик пӧлеман пачерым айлен иленна. Тунам мемнан ны телевизорна, ны телефонна лийын огытыл. Сандене икте-весыланна запискым возкаленна. Пашаш каем да «Серёж, таче кочкаш, мутлан, борщым шолтенам. Йӧратем» манын возен кодем. Тудо кечываллан толеш да адакат мыланем вашеш запискым сералта: «Тау, йӧратымем». Мый ты куанле пагытым «Эх, пӧртылташ ыле тиде жапым…» манын шарналтем.
Сергей пелашем Морко район Унчо селаште шочын. Ондак тудо Озаҥышке пашам ышташ коштын. Пелашемын Олимпиада шӱжарже дене пырля тунемынна, ик шочмо кечыж годым изаж дене палыме лийынна. 20 августым ме сӱан кече деч чотрак вучена да пайремлена. Кок ий келшенна. Варажым тудо Йошкар-Олашке илаш кусныш. Озаҥыште «Химки» тӱвыра пӧртыштӧ монтировщик лийын. А рӱдолаште ондак Г.Константинов лӱмеш Руш драмтеатрыште, а кызыт Курчак театрыште монтировщиклан пашам ышта. Ме ынде латнылымше ий икте-весым умылен илена. Анастасия ӱдырна национальный президент школын «Театральный» классыштыже тунемеш, а Владислава йочасадыш коштеш. Нуно мемнам тӱрлӧ сеҥымашышт дене куандарат. Кодшо ийын 5 декабрьыште ешна эше ик куан дене авалте – кумшо аза шочо. Тудлан Ева лӱмым пуышна.
Марина Глушкова, Марий Эл радиовещанийын ответственный редакторжо:
– Пелашем дене нылымше курсышто тунеммем годым палыме лийынна. Ынде 14 ий пырля илена. Палыме лиймеке, кум ий гыч мужыраҥынна.
Пелашем мый дечем кандаш ийлан кугу, сандене тӱрлым ойлышат лийыныт, но мый шонымем семын ыштенам. Кугурак ийготан улмыжо мыланем келша. Тудо чыла ответственностьым шке ӱмбакыже налеш. Эдуард пелашем 15 ий суд пристав-влак службышто пашам ышта. Тыгак «Марий Эл» ареныште йоча-влакым единоборство дене тренироватла. Мый 15 ий радиошто пашам ыштем.
Кок шочшына уло: Олег ден Татьяна. Танюш художественный гимнастике, а Олег бокс дене заниматлат. Тыгак музыкальный школыш коштыт: Олег баян дене, Танюш скрипка дене шоктат.
Каныш кечым эре еш дене эртарена, йӧн лийме семын ялыш кошташ тыршена. Жап эртыме семын еш нерген умылымаш вашталтеш, шижмашат весе лиеш. Мутлан, палыме лиймеке, йӧратымаш чонышто озалана, вара умылымаш толеш. Эше шукырак илымеке, икте-весе деке пагалымаш, чаманымаш шочыт.
Кажне еҥлан уло чон дене йӧраташ тыланем. Илышын кеч-могай татыштыжат йӧратымаш уло. Ваш аклыза, пагалыза, вашла поро мутым каласаш ида чамане.
Лаштыкым
Алёна Яковлева,
Вероника Мустаева,
Эльвира Терентьева
ямдыленыт.