Йоча нигунам ынже черлане

Кеч-могай чер нерген пален налмек, вигак шоналтет: айдемын аралтышыже уке мо? Вет чылажат уло: кочкашат, йӱашат, чияшат, шот дене илашат… Но кунам неле чер тазалыклан эҥгекым конда, тудым эмлаш моткоч нелылык лектеш: куш пураш, мом ышташ, кӧ деч полышым вучаш, от пале. Йоча-влакын орланымышт чоным корштара. Поснак рак мутым колмек, кугу лӱдмаш лектеш да илыш пытен, шонет. Но таче медицине ончыко кайыме дене ты шучко черым чактараш лиеш. Республикысе йоча клинике эмлымверын онкологшо Алексей Владимирович Зубринкин дене мутланышна.
— Йоча рак чер молан лиеш, да кузе тиде черым палыман?
— Ача-ава шке икшывыштын тазалыкышт верч азапланат. Йоча онкологийым кугыеҥын дене таҥастарымаште эмлаш куштылгырак. Пуалме черым доброкачественный да злокачественный тӱшкашке пуртат. Нине чер-влак кок тӱрлӧ улыт, да нуным эмлыме годым посна курс эртаралтеш. Лӱдыкшыдымӧ пуалмм кораҥдаш план почеш операцийым ыштат. Осал пуалме марте шукташ огыл манын, рак тӱҥалмым пален мошташ кӱлеш. Утларакшым авагудышто азан кийыме да кушм годым тӱрлӧ уда фактор-влаклан кӧра мутаций тӱҥалеш. Нине клетке-влак аза организмыште кушкыт да злокачественный ракыш савырнат. Авагудыштак черле азан, тыгак шочмек, кеч-могай ийготышто рак дене черланен кертме лӱдыкшӧ лектеш. Тыгай йочан иммунитетше начарештеш, черле клетке-влак орган-шамычым эмгатат, ик орган гыч весыш куснат.
— Онколог йочан рак чержым вигак пален кертеш мо?
— Тӱҥалтыш стадийыште рак ок палдырне, пуалме иктаж-могай кугытан лиймек гына шкеж дене палдара. Но икшывын начарешташ тӱҥалмыж годым эн ондак педиатр деке кайыман. Тудо, ситуацийым ужын, вес специалист деке консультацийыш колта. Йочан талукаш улмыж годымак нейробластома, нефробластома, ретинобластома, медуллобластома лийын кертыт. Подростко-влак коклаште утларакшым лу ден чогашыл саркома, лимфома чер вашлиялтыт. ЦНС-се лӱдыкшым лукдымо рак годым астроцитома, глиома да моло чер лийыт. Пигментированный клетке-влак кушмо годым меланома, костный мозг ден периферический лимфоидный ткань пужлат гын, лейкоз ден лимфома тӱҥалыт. Тӱҥалтыш стадийыште УЗИ, ФГС, эндоскопий але моло тергымаш годым рак огеш кой. Но тудын кугеммыжым ужмеке, биопсий тергымашыш колтыман. Рак черым ик врач гына огеш эмле, консилиум погына, эмлыме шотышто протокол возалтеш. Полихимиотерапийым ыштыме годым орган (верге, вуйдорык…) тидлан кузерак вашешта, ончыман. Тунам веле пуалмым кораҥдаш операцийым ыштыман.- Капыште улшо шочмо пале рак дене черланаш амалым пуа мо?
— Айдемын кум тӱрлӧ коваштыже лиеш. Ме мулат огынал, садлан ош да тул тӱсан еҥ-влакын коваштыштышт пигмент-влак погынат, тидыже меланома маналтеш. Тудо лӱдыкшӧ огыл. Шочмо палын кугытшо, формыжо але моло палыже огыт келше гын, дерматоскопийым ыштыман. Шочмо пале мешая гын, вӱрым лукде ыштыме операцийым темлат.
Кечыште когаргаш огыл манын, кремым кучылтман.
— Икшыве рак дене черлана гын, мом палыман?
— Шуко чер ик семын тӱҥалеш гынат, тӱткӧ лийман. Капкыл температур кӱза, вий йомеш, чогашыл коршта, йочан талукаш лийме марте капкыл нелытше начар ешаралтеш, анемий, вӱргорно системе пужла, укшинчыкта, вуй коршта, лимфоузел-влак кугемыт, лейкемий лиеш. Специфический пале-влак пуалмын кушто верланымыж нерген шижтарат.
Ача-ава икшывыж верч азапланышаш. Профилактике шотеш врач-влак ача-авалан таза илыш-йӱлам кучаш темлат. Нуно уда койышыштым мондышаш улыт, мӱшкыран ӱдырамашлан кочкыш рационым саемдыман.
— Те йоча онколог улыда, приёмым кушто эртареда?
— Республикысе йоча клинике эмлымверыште шочмын, вӱргечын да кугарнян 10 шагатлан приниматаш тӱҥалам. Адресше: Йошкар-Ола. Медицинский урем. 10-шо номеран пӧрт. Талон дене да тыглай мыняр еҥ толеш, чылаштым ончем. Утларакшым жировик, атерома, фиброма да моло доброкачественный опухоль дене толыт.- Алексей Владимирович, те йоча хирурглан ты эмлымверыштак пашам ыштеда. Могай чер ваштареш «кучедалыда?»
— Экстренный да плановый операций-влакым ыштем. Утларакшым аппендицит, ишалтше (ущемленный) пӧшыр, кылымде да вожгокла пӧшыр да моло чер вашлиялтыт. Тыгак йоча онкологий дене доброкачественный пуалмым кораҥдем. Йошкар-Олаште йоча онкогематологический отделений уло, тушто рак дене черланыше икшыве-влакым эмлат.

Ты чер йӧршеш ынже вашлиялт манын шонем.
Алексей Зубринкин Йошкар-Олаште шочын. Кыдалаш шинчымашым налмек, Озаҥ оласе кугыжаныш медицине университетым тунем лектын, 2015 ийыште «Педиатрия» специальностьым налын. Йоча онкологий специализаций дене Москошто Н.Н.Блохин лӱмеш национальный медицинский шымлыме онкологий рӱдерыште тунемын. Тыгак йоча хирургий дене Озаҥ оласе кугыжаныш мединститутышто интернатурым эртен. Паша стажше — ныл ий.