Билетым тергыше Анна кокай

Мыняр илем, тунар марий вате-влак дене кугешнем.

Шернур район Лажъялеш шочшо да Параньга район Марий Лажмарий ялыш марлан лекше, 37 ияшак пелаш деч посна кодшо, шкетынак кок йочам йол ӱмбак шогалтыше А.В.Чиркова шкенжым тыглай марий вате улам манеш. Ӱмыржӧ мучко пашам ыштыше Анна кокай нигунам яра шинчен огыл. 73 ийыш тошкалын гынат, ынде идалык лиеш, «Лажъял» СХ СПК-ште бухгалтерлан пашам ышта.

Лажъяыште кок пӧртан уремге шотлаш гын, куд урем уло. Строительный уремысе ик мучаште Анна Васильевна Андрей эргыж дене ила, а вес мучаште – Эльвира ӱдыржӧ ешыж дене.

БУХГАЛТЕР ОГЫЛ ГЫН – МЕДИК

Тӱҥ бухгалтер, тӱҥ экономист, Шернур АТП-ште контролёр да орол, технике лӱдыкшыдымылык шотышто инженер, Моско областьысе ик базыште пакчасаскам сортироватлыше, дворник… Анна Васильевна нине да моло должностьлаштат официально пашам ыштен. Тылеч посна колхозышто комсомол организацийын секретарьже лийын; библиотекарь да тӱвыра пашаеҥ-влак дене пырля тӱрлӧ мероприятийлашке еҥ-влакым чумырен. 1966 ий годсек клубыш мураш-кушташ коштеш, «Лаж сем» коллектив дене пырля выступатла. Жаплан коштмым чарнен гынат, пӧртылын, мастарлыкше дене калыкым куандарен. «Шернур АТП-ште контролёрлан куд ий пашам ыштышым. Тушто эре корнышто коштман ыле. А варажым ороллан пурышым. 2018 ий декабрьыште санаторийыш канаш кайышым. Тольым – паша деч посна кодым. 2019 ий 1 январьыште предприятийым петырышт», – манеш чолга вате. «Бухгалтер огыл гын, кӧ лийыда ыле?» йодмемлан тудо «Медицине пашаеҥ» манын вашештыш. 8-ше класс деч вара Анна, эн кугу шонымашыжым шукташ шонен, ик верыш индеш еҥан конкурсым эртен, Йошкар-Оласе медучилищыш тунемаш пурен. Илаш вер лийын огыл. Родо-тукымжо дене кум йӱдым шондык ӱмбалне мален да мӧҥгыжӧ кудалын… Анна Васильевнан медик семын еҥлан полшымо койышыжо тачат палдырна. Тудо шке тӧрзаштыже алойым, золотой усым, индийский шоганым кушта. Вара нунын дене, тыгак лопшудым, моло шудым поген, настойкым але кремым ышта. Холодильникыштыже тыгай тӱрлӧ эм уло. Шукыж годым еҥ-влакым паремдаш пуэн колта.

ПӦРТЫМ ЧОҤЕН

1964-1965 ийлаште Марий Турекыште бухгалтер курсышто, вараже Медведево район Ежово совхоз-техникумышто тунемын. Йошкар дипломан специалист Параньга район Марий Лажмарий рвезылан марлан лектеш да «Лажмаринский» совхозышто пашам ышташ тӱҥалеш. Кок йочашт шочеш. Но пӱрымаш тудым терга: пелаш деч посна кодеш. Кӱшыл шинчымашан лияш университетыш заочно тунемаш пура. Икымше курсым пытарен шукта, но пашалан кӧра тунеммыжым коден кая.

«1980 ийыште шке вий денак пӧртым чоҥаш тӱҥальым. Тидлан ссудым нальым. Вич ий гыч кермыч пӧртан лийна», – манеш Анна Васильевна.

ШОРЫКЫМ, КАЗАМ АШНА

«Кажне ийын шагалрак еҥ ялыштына вольыкым онча. Тений уремна гыч ме гына кӱтӱчылан коштына. Куд шорыкым, пачаге шым казам ашнена. Шудым солен налза манмылан «Шудо кызыт кӧлан кӱлеш?» манын веле вашештат. А ончыч, бухгалтерский балансым ыштен шуктыде, мотор шудымат солен от шукто, пашам коден от кай ыле. Ушкалым ынде лу ий утла ом ашне, но теният шудым ыштышна. Шудо шуко, кӱжгӱ», – каласкала Анна кокай.

Шорыкым Чирковмыт шыллан ашнат. А телым Анна Васильевна, межым шӱдырен, эргыжлан носким пидеш. Андрей эргыже кызыт «Семол» организацийыште сварщиклан пашам ышта. Тушто шокшо вургем деч посна огеш лий. Эльвира ӱдыржӧ – Лажъял йочасадын воспитательницыже. Кум шочшыжо уло. Коктынжо пашамат ыштат.

Кажне кеҥежым А.В.Чиркова телылан шапашла: эҥыж, ошшоптыр, йошкаршоптыр дене 40 утла банке компотым ямдыла, 20-24 мужыр выньыкым ышта. Тылеч посна комбиге, чывиге улыт. А шӱм кӧргыжым нултышо нелылык деч утлаш манын, тудо ынде ятыр ий тетрадьлан чонжым почеш. Тушко Анна кокай шке шонкалымашыжым, почеламут-влакым сера, южгунам нуным тӱрлӧ сем дене муралтен колта. Тыге ялысе марий ӱдырамашын нойымыжо «шылын» йомеш…

Авторын фотожо.